Als je bent beland in de laatste levensfase, dan gebeurt er heel veel. Met je omgeving, met jouw emoties. Ook komt de vraag boven: ‘Hoe kan ik deze periode zo waardevol mogelijk invullen?’ Wat kun je doen om op een voor jou goede manier met de laatste levensfase om te gaan? Wat is er nodig om jou te helpen te vertrouwen op je eigen kracht? Wil je het roer in eigen hand houden of wil je alles eruit halen wat er in zit?

Nadenken over de dood, je wensen vastleggen voor je uitvaart: dat gebeurt steeds meer. Maar praten over de periode daarvóór, over je laatste levensfase en wat je wensen en gedachten daarbij zijn, dat is voor veel mensen nog erg lastig. Terwijl het juist heel verbindend, verhelderend en troostend kan zijn om juist dán het gesprek met elkaar aan te gaan.

Steeds vaker willen mensen de eigen regie houden met betrekking tot het afronden van het leven. Dat vraagt veel, maar geeft ook duidelijkheid. Zo’n gesprek aangaan is niet altijd makkelijk, daarom geef ik je hieronder enkele tips. Want praten over het einde kan liefdevol en warm zijn; je kunt er echt zijn voor elkaar.

10 Tips om te PRATEN OVER LATER met je ouders of dierbaren

1. Vertel je ouders dat je het ook geen gemakkelijk onderwerp vindt; dat geeft misschien al de nodige lucht.
2. Vraag je ouders hoe zij hun toekomst zien; je overvalt ze dan niet plompverloren met ziekte en dood.
3. Soms is het prettig om een ‘haakje’ te hebben waar je het gesprek aan op kunt hangen: het overlijden van een kennis of familielid, een televisieprogramma dat de dood bespreekbaar maakt.
4. Vraag je ouders wat voor hen het leven waardevol maakt. Bijvoorbeeld regelmatig contact met de (klein)kinderen, uitstapjes naar het museum.
5. Ga het gesprek aan over jouw eigen rol in het geheel: welke zorg zou jij als kind willen en kunnen verlenen?
6. Geef zelf het goede voorbeeld door je wensen rondom je eigen dood en eventuele ziekbed kenbaar te maken en te bespreken.
7. Hoe denken je ouders over zaken als reanimeren of opname op de intensive care? Wijs hen op het bestaan van het behandelpaspoort, een boekje dat mensen kan helpen om hun behandelwensen te formuleren. Spreek ook alvast af wie de woordvoerder wordt bij wilsonbekwaamheid en neem dit op in het dossier van de huisarts.
8. Als beter worden geen optie meer is en er is sprake van (ondragelijk) lijden, hoe denk jij en jouw ouders over euthanasie en palliatieve sedatie. Een gesprek hierover met de huisarts is altijd goed, hij of zij kan de mogelijkheden met jullie bespreken.
9. Het kan ook helpen om een derde bij het gesprek te betrekken: een goede vriendin, de huisarts of een coach die het gesprek leidt.
10. Bespreek met je ouders wat ze nu al kunnen regelen voor als ze er straks niet meer zijn. Bespaar-expert Marieke Henselmans geeft praktische tips die bijna niks kosten, maar veel rust geven.

In samenwerking met Monique Branse.
Neem eens kijkje op haar website www.jouwlaatstelevensfase.nl. Daar draait het om een waardevolle invulling van jullie tijd.